گروه مامائی
کارشناسی پیوسته رشته مامایی (Midwifery bachelor of sciences continuous)
تعریف رشته:
رشته مامایی از رشته‌های علوم پژشکی است که دانش آموختگان آن در سطح کارشناسی، با ارائه خدمات بهداشت باروری و انجام مراقبت‌های دوران بارداری، حین و بعد از زایمان، انجام مراقبت‌های نوزادان و شیرخواران و ارائهٔ آموزش و مشاوره سلامت جنسی و باروری به زنان در حدود وظایف تعیین شده، ترویج زایمان طبیعی و ایمن، تشخیص حالات غیرطبیعی در مادر، جنین یا نوزاد تازه متولد شده، انجام اقدامات اضطراری در حین بارداری یا زایمان و ارجاع به موقع موارد غیر طبیعی، در جهت تامین و ارتقای سلامت مادر و جنین - نوزاد و شیرخوار و کودک تلاش می‌کنند.
مامایی (در شکل سنتی آن) یکی از قدیمی‌ترین مشاغل است. زیرا از قدیم، عده‌ای از زنان بودند که به دلیل تجربه بسیار و اطلاع از داروهای گیاهی و تاثیرات آن‌ها، به زنان دیگر کمک می‌کردند تا وضع حمل آسان‌تر و ایمن‌تری داشته باشند. البته نباید تصور کرد که آنچه امروز به نام حرفه و دانش مامایی معروف است، ادامه و دنباله همان مامایی سنتی است؛ بلکه امروزه مامایی دانشی است که بر مشاهده، آموزش، پیشگیری، تحقیق، تشخیص و درمان استوار شده است.
مامایی یکی از رشته‌های زیر مجموعه‌ی علوم پزشکی است که نقش‌هایی بسیار گسترده اعم از نقش مشاوره‌ای، آموزشی، مراقبتی، حمایتی، درمانگری و پژوهشی دارد و تمامی این نقش‌ها در ارتباط با مادر و کودک مفهوم پیدا می‌کند؛ یعنی ماما به مشاوره قبل، بعد و هنگام ازدواج، آموزش و نحوه تنظیم خانواده، مراقبت در دوران بارداری، زایمان طبیعی و مراقبت بهداشتی مادر و کودک و آموزش به دختران در زمینه بهداشت دوران بلوغ و بعد از آن می‌پردازد.
توانایی‌های لازم:
ماما مسؤولیت جان دو نفر؛ یعنی مادر و جنین او را برعهده دارد. او باید بسیار باهوش و نکته‌سنج باشد و از مقابل مسائل هرچند که کوچک باشند به سادگی نگذرد. زیرا خیلی از مسائل یا علائم کوچکی که در هنگام بارداری یا زایمان ظاهر می‌شوند، در صورت عدم توجه می‌توانند خطرات جانی برای نوزاد یا مادر به دنبال داشته باشند. دانشجوی مامایی باید از نظر جسمی و روحی سلامت کامل داشته و از روابط اجتماعی خوبی برخوردار باشد، چون مشاوره و آموزش بخش مهمی از کار یک ماما است.
موقعیت شغلی در ایران:
از مراکزی که یک ماما می‌تواند در آن‌ها مشغول به کار شود، می‌توان به بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و مراکز بهداشتی اشاره کرد. همچنین ماما طبق قوانین حاضر در صورت داشتن حداقل مدرک کارشناسی می‌تواند مطب دایر کرده و در آن به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی بپردازد.
مسئولیت‌های ماما:
۱ ـ صلاحیت:
هر ماما مسئول حفظ صلاحیت حرفه‌ای است. حدود فعالیت ماما به وضوح در قوانین مامایی و در کد شغلی مطرح شده است.
۲ ـ مسئولیت حفظ و نگهداری گزارش کتبی:
ماما ملزم به نگهداری و حفظ گزارش جزئیات است. گزارش ماما از آنچه که پزشک گزارش می‌کند جدا است. او باید تمام گزارشات، تاریخچه مامایی و تمام معاینات پیش از زایمان را که توسط خودش انجام شده است را حفظ نماید. در طول زایمان، گزارش مشاهدات، معاینات واقدامات انجام شده ضروری هستند و باید تمام جزئیات به طور کامل شرح داده شوند؛ زیرا وقایع به سرعت اتفاق می‌افتند. مدارک ثبت شده تولد‌ها توسط ماما‌ها مجموعاً در بیمارستان‌ها حفظ و نگهداری می‌شوند.
تمام گزارشاتی که توسط ماما تهیه شده باید برای مدت زمانی که نباید کمتر از ۲۵ سال باشد، نگهداری شود. زیرا این گزارشات می‌تواند در مواقع دادخواهی یا شکایات بی‌مورد توسط افراد نسبت به اعمال انجام شده توسط ماما، او را یاری دهد.
۳ ـ مسئولیت در برابر خانواده:
از آنجا که ماما‌ها در برخورد با بسیاری ازمسائل محرمانه خانواده‌ها هستند، لذا وظایف خاصی مثل راز دار بودن اهمیت فراوان و زیربنایی دارد. و باید هر فرد را بدون سرزنش نسبت به عقایدی که ممکن است با نظر شخص خودش مغایرت داشته باشد، بررسی کند.
۴ ـ مسئولیت در قبال حرفه:
باید در حفظ استاندارد‌ها وبهبود مراقبت‌ها رل فعالی داشته باشد. لازمه وارد بودن درحرفه، آگاهی از فعالیت‌های سازمان‌های حرفه‌ای و هیئت‌های قانونی آن رشته است. وجهت عرضه بهترین مراقبت باید همیشه از نظر علمی خود را با یافته‌های جدید آشنا نگه دارد.
۵ ـ مسئولیت در مقابل جامعه:
ممکن است در موقعیت‌هایی قرار گیرد که بتواند موضوعاتی چون محرومیت اجتماعی، مکان نامناسب، تعصب نژادی، اثرات خشونت، پیشرفت شیوع بیماری‌ها یا شیوع عفونت‌هایی مثل ایدز یا سل را روشن کند. مسئولیت او در این موقعیت‌ها می‌تواند آگاه سازی، در تجهیز و تدابیر ویژه و یا دادن مراقبت‌های لازم باشد.
ماما‌ها از اعتماد جامعه نسبت به خود لذت می‌برند وهر مامایی باید به این اعتماد ارج نهاده ودر حفظ تداوم آن بکوشد. ماما باید با مراجعین و همکاران خود و افرادی که درسایر تخصص‌ها مشغول هستند رابطه موثری بر قرار کند. و او قادر می‌شود که تمایلات و نقطه نظرات مراجعین خود را دریابد. مهارت‌های مشاوره ابزار مهمی است که به این مسئله کمک می‌کند.